Over je eetverslaving heenstappen – We krijgen op de redactie nogal wat boeken ter recensie aangeboden. Maar zoals de vorige hoofdredacteur al zei: ‘Schrijvers kunnen pelgrims worden, andersom is een stuk lastiger’.

De boek trok mijn aandacht doordat de auteur net als ik enig kind van een depressieve moeder is.

Door de ziekte van haar moeder ontwikkelde auteur Silvia Rikmanspoel Silvia Rikmanspoel boulimia nervosa: ‘een stille vriend die me van mijn veertiende tot mijn veertigste vergezelde’. Als ze rond haar veertigste de eerste stappen zet om van haar eetstoornis af te komen, krijgt ze het boek Ik ga op reis en laat achter van Simone Awhina cadeau. Het laat haar niet meer los en ze besluit ook de Camino Francés te lopen.

Tot dan toe heeft ze uit schaamte nooit iemand over haar boulimia verteld, zelfs haar eigen kinderen niet. Door de camino wil ze letterlijk over haar angst heenstappen en zich bevrijden van het oordeel van anderen. Wanneer ze een pelgrim ontmoet ‘bij wie het goed voelt’ durft ze voor het eerst haar verhaal te vertellen. Tot haar verbazing heeft deze pelgrim geen oordeel klaar.

In hoofdstukken die steeds Wandeldag 1, 2 et cetera heten beschrijft ze beeldend de etappes, het landschap, de ontmoetingen met andere pelgrims, hun levensverhalen, maar ook hoe ze zichzelf voelt. Ze beschrijft hoe ze zich stoort aan andere pelgrims om te concluderen dat ze zich vooral aan zichzelf ergert. Soms is het hilarisch om te lezen hoe ze een andere pelgrim probeert te ontlopen wat uiteraard niet lukt.

In intermezzo’s met titels als Mijn lijf en Life goes on gaat ze terug naar haar jeugd en vertelt ze openhartig wat de depressie van haar moeder voor haar als kind betekende. Silvia doet dit zo treffend en herkenbaar dat het lijkt alsof ik over mijn eigen moeder lees.

Als Silvia na haar camino weer thuis is, blijkt ze veranderd te zijn. Ze zit op een ander pad dan de rest van het gezin. Uiteindelijk bespreken ze of, en zo ja hoe, ze met elkaar verder willen.

Er heeft een redacteur naar de tekst gekeken, dochter en communicatieprofessional Sanne heeft de vormgeving verzorgd. Het is te merken, zelden hebben we een zo verzorgde uitgave in eigen beheer gezien, nog geen drukfout te bekennen.

Je moet echt zoeken om iets kritisch over dit boek te zeggen. Misschien had de redacteur nog iets scherper kunnen zijn. Als je voor de derde keer leest ‘dat de adrenaline door mijn lijf giert’, is de kracht er wel af. Soms is er wat veel uitleg. Als lezer wil je ook weleens zelf ergens achter komen. Misschien iets meer vaart. Ik hoef niet de consumptie van elke banaan of mueslireep mee te maken. Maar dat is een oordeel van iemand die nog nooit een eetstoornis heeft gehad.

Mijn eindoordeel: Silvia is een pelgrim, maar zeker ook een schrijver.

Deze recensie is gepubliceerd in de Jacobsstaf (september 2018, nummer 119) van de het Nederlands Genootschap Van Sint Jacob.

In 2014 besluit Silvia Rikmanspoel de Camino, de pelgrimstocht naar Santiago de Compostella, te bewandelen. Na jarenlang te hebben geworsteld met een eetstoornis, wil ze tijdens deze reis afrekenen met haar verleden.

Rikmanspoel groeit op met een moeder die aan zware depressies lijdt. Een normale band is er niet. Sterker nog, ze moet regelmatig de ouderrol op zich nemen. Ze ontwikkelt gaandeweg boulimia nervosa.

Haar pelgrimage is een lakmoesproef: kan ze leven zonder boulimia? De camino is een manier om te verwerken. Ze overwint haar schaamte om te vertellen over haar ziekte en de omstandigheden waarin deze ontstond. Ze leert wie ze is en hoe ze zich verhoudt tot anderen. En ze ervaart dat de mensen op haar pad ook een rugzak met ervaringen meedragen.

Rikmanspoel neemt de lezer tijdens de wandelingen mee in de terugblik op haar leven. Het boek is daardoor niet alleen een verslag van haar pelgrimage. Het laat ook zien waarom ze deze tocht moest maken, hoe eenzaam en verdrietig haar jeugd was en hoe heilzaam de Camino voor haar is.

Deze recensie is gepubliceerd in het YN-magazine (YN 4-2018) van MIND Ybsilon.

Want ook tijdens deze tocht moeten tal van praktische beslissingen genomen worden (wanneer stoppen, wanneer eten, waar slapen, alleen wandelen of samen met anderen…) en ze wil vooral voelen wat ze zelf wil, het oordeel voorbij… En dat blijkt niet altijd even evident te zijn. Af en toe is er een apart hoofdstukje waarin ze wat meer vertelt over haar jeugd en wat het met haar deed om op te groeien met een depressieve moeder.

“Het oordeel voorbij” is een vlot geschreven, prachtig en inspirerend boek. Als lezer word je meegezogen in haar verhaal en kan je niet anders dan meevoelen met hetgeen ze zo treffend weet te verwoorden. Mensen met een eetstoornis zullen zich ongetwijfeld herkennen in veel van wat ze schrijft. Maar dit boek is eigenlijk een aanrader voor iedereen. Silvia wil immers taboes doorbreken, openheid creëren, lotgenoten inspireren en een positieve boodschap uitdragen, en daarin is ze met glans geslaagd!

Deze recensie is gepubliceerd in de nieuwsbrief van ANBN (december 2018). ANBN is een informatie- en ontmoetingsplaats voor mensen met een eetstoornis en hun omgeving.

Silvia schreef ‘Het oordeel voorbij’ vanuit een diepgevoelde missie om het taboe op eetstoornissen te helpen doorbreken. Zelf ontwikkelde Silvia de eetstoornis boulimia nervosa als overlevingsstrategie in haar jeugd in een gezin met een depressieve moeder.

Zij schaamde zich voor haar moeder en was bang voor het oordeel van anderen over het gezin. Haar eetstoornis heeft ze lang geheim gehouden, zelfs in haar huwelijk.  In haar weg tot zichzelf, met volledige acceptatie van haar jeugdervaringen en eetstoornis, besloot ze in haar eentje de bekende pelgrimstocht naar Santiago de Compostella (Spanje) te gaan lopen. Die immers symbool staat voor je eigen levensweg. Met steun van man en kinderen begon ze goed voorbereid aan deze onderneming.

Silvia neemt je mee op deze camino (Spaans voor lange weg), je volgt haar leven gedurende die weken en maakt kennis met andere wandelaars. Onderweg beschrijft ze haar verdrietige gedachtes, twijfels of ze niet terug zal vallen in de oude patronen, haar behoefte ergens bij te horen en zichzelf te blijven. het leren omgaan met de vrijheid die de tocht betekent en de onderlinge verbondenheid. Gaandeweg laat ze de weggestopte pijn uit haar jeugd toe en bouwt ze haar zelfvertrouwen op, neemt ze steeds meer persoonlijke beslissingen, leert ze te praten over haar leven en ervaart dat ze zonder schaamte terug kan kijken. Ongeveer halverwege de camino is ze zover, dat ze rust kan vinden in zichzelf en beter leert haar eetpatroon naar behoefte aan te passen. Kortom, haar zelfbeeld verandert in positieve zin.

Terug in Nederland realiseert Silvia zich dat haar leven anders is geworden na de pelgrimstocht. Tijdens het wandelen heeft ze meer rust en duikt dieper in zichzelf. Wandelen is een onderdeel van haar leven uit gaan maken. Met deze nieuwe levensfase is het gezinsleven eveneens veranderd.

Al tijdens de tocht heeft ze overwogen haar verhaal op te gaan schrijven en dit resulteerde in dit boek. ‘Het oordeel voorbij’ heeft de afwisselende vorm gekregen van de beschrijvingen van de beleving op de wandeldagen en hoofdstukken waarin ze dieper ingaat op ervaringen uit haar jeugd. Ze beschrijft haar proces de schaamte voor haar eetstoornis te overwinnen en de angst voor het oordeel van anderen. Door te ervaren dat anderen er over het algemeen begrip voor toonden, durfde Silvia er steeds meer over te praten en kreeg meer zelfvertrouwen.

Ongeveer twee jaar na het volbrengen van deze pelgrimstocht gaat Silvia de Portugese camino lopen. Daar beëindigt ze haar verhaal over deze levensfase mee. Een citaat van haar schoonzus, Laura Bekhuis, voorin het boek, is treffend voor haar missie: ‘Als je jezelf tegenkomt, koester haar en omarm haar, want ze is geweldig’.

Zelf heb ik (redacteur Ingrid, tevens ook een ‘naaste’, met een eigen overlevingsstrategie), ook de Portugese route gelopen en vond dit boek daardoor bijzonder om te lezen. ‘Op Camino’ laat je veel achter je wat je voor je verdere leven niet meer gebruiken kan. En de ruimte die dit voor je creëert, kan leiden tot een wending in het leven. De lezer zal zeker in kunnen zien dat het lopen van de Camino een enorme waarde voor de verwerking van iemands levensgeschiedenis kan betekenen en aanwijzingen kan geven voor je verdere leven.

Het persoonlijke verhaal van Silvia kan een steun en voorbeeld zijn voor anderen die een eetstoornis hebben ontwikkeld als overlevingsstrategie en dat geheim houden.
De titel had overigens net zo goed ‘De schaamte voorbij’ kunnen heten, ware het niet dat deze aan Anja Meulenbelt is verbonden.

Deze recensie is gepubliceerd op de website van Labyrint in Perspectief.

Door het uiten van haar gevoel en het herbeleven van ervaringen, kon ze haar verleden een plek geven en kwam uiteindelijk het besef dat ze het overeten niet meer nodig had.

Opeens was er een wil en een weg. Een weg naar herstel. Stap voor stap heeft ze op eigen kracht en in stilte haar eetpatroon aangepast. In ‘Het Oordeel Voorbij’ beschrijft ze openhartig over haar onzekerheid, eenzaamheid en angsten. Maar ook over het overwinnen en afscheid nemen van de boulimia nervosa tijdens de tocht naar Santiago van zo’n 900 km.

“Dit is voor mij het moment geweest dat ik de moed bij elkaar heb geraapt om Sanne en Kas voor het eerst over mijn eetstoornis te vertellen. Niet eerder had zich dit moment zo duidelijk aangekondigd. De tijd was er klaar voor en ik moest ze het nu vertellen.”

Met het delen van haar verhaal wil ze aandacht vragen voor het KOPP Kind en voor eetstoornissen. ‘Het Oordeel Voorbij’ bevat thema’s en levenslessen die voor ieder herkenbaar zijn. Het is ”een zoektocht naar mijzelf die raakt aan het zoeken van velen”, zoals ze zelf schrijft.

Deze recensie is gepubliceerd op 1 maart 2019 op de website van de Afkickkliniekwijzer. Geschreven door Redactie (Emile).